Sosyolojide toplumsal ilişki denilince en az iki kişinin anlamlı bir konu üzerinde, belli bir süre devam eden ilişkiler bütünü olarak tanımlanır.
Günümüz de ilişkilerin seyri çok karmaşık bir yapıda işleyişini sürdürmektedir.
Kişilik ve mizaç(huy) yapıları itibarıyla asla bir arada olması düşünülemeyen bireyler, menfaat söz konusu olunca hiçbir şey yokmuş gibi davranıp ilişkilerini sürdürebilmektedir.
Kişisel yararın söz konusu olduğu yerde akıldan çok, duygular ön plandadır.
Böyle olunca da şahsi çıkarın bittiği yerde ilişkilerin sürdürülmesi de imkânsız hale gelebiliyor.
Bireyler pragmatist (faydacı) yaklaşımın etkisi ile küçük bir hata işlediği an davranışa farklı anlamlar yükleyerek ilişkilerin seyrini çıkmaz sokak haline maalesef getirebilmekteler.
Bizim kültürümüzü besleyen İslam inancına göre: Hz Ali efendimize sormuşlar:
Bir insan sana kötülük yapsa ne yaparsın?
İyilik yaparım ya bir daha kötülük yapsa yine iyilik yaparım.
Bir daha yaparsa sorusuna verdiği cevap düşündürücü: ’Öyle bir iyilik yaparım ki kötülük yapmaya yüzü olmasın.
’Pragmatist yaklaşım ilişkilerin seyrini anlam ve önemini bıçak gibi keserken, duygusallıktan uzak rabbin rızasını hedeflemiş İslam kültürü kardeşlik ilişkilerini rasyonel(akılcı) bir şekilde sürdürebilir hale getiriyor. Atalarımız boşuna dememiş: İyilik yapmak er kişinin; kötülük yapmak herkesin işi’’bü yüzden ben de diyorum ki: İyilikleri çoğaltalım ki kötülüklere yer kalmasın.
Bencillik ve ego duygusunun şişirildiği bir zaman dilinde insanlara(!) iyilikleri çoğaltalım demek her istediğimizde yağmur yağsın demekle eşdeğer gibi bir şey.
Hele bir de sosyal ilişkilerde narsist(kendini beğenmiş) yaklaşıma sahip bireylerin senin yürüyüşünü beğenmedim bana neden baktın gibi anlamsız sudan bahanelerle hiç çekinmeden insan katleden canavarları gördükçe sosyal ilişkileri sürdürmek epeyi zor iş olsa gerek…
Peki, meydanı bu insanlıktan nasibini almamış insan müsveddesi canavarlara mı meydanı bırakacağız.
Elbette hayır!
Biz elimizden geldiği kadar sosyal ilişkilerimizde insanca davranarak kaybettikleri insanlığı onlara hatırlatıp, peygamberimizin: ‘’ Müslüman o kimsedir ki başkası onun elinden ve dilinden emniyette olur’’ emrine uygun davranacağız.
Çünkü: Müslüman inancı gereği rol model olarak iyi bir konumda olmalıdır. Statüsü(Mevkii) ne olursa olsun öncelikle insan olduğunu hatırından çıkarmamalıdır.
Statüsü yükseldikçe mütevazi olmalı, sosyal ilişkilerinde bulunduğu pozisyonun bir araç asıl gayesinin insanlığa hizmet olduğunu davranışlarıyla ortaya koyabilmelidir.
Tıpkı asrı saadetten Hz Ömer (r.a) gibi: Halife olduğunda gece mahiyetindeki halkın durumunu öğrenmek için tebdili kıyafet yaparak sokağa çıkıyor, bir evden Hz ömere sitem eden bir ses duyuyor.
Kapıyı çalıp eve girdiğinde bir annenin çocuklarım günlerdir aç, Halife nerede?
Halife Ömer sizin aç olduğunuzu nereden bilsin diyor.?
Anne bu çarpıcı soruyor: Bizden haberi olmayacaksa bizimle iletişime geçmeyecekse başımıza niçin halife oldu diye cevap veriyor.
Bundan sonrası daha çarpıcı: Hemen bir un torbasını sırtına alıyor, doğrudan, annenin bulunduğu eve yöneliyor.
Yolda oğlu Abdullah ile karşılaşan halife, baba ne yapıyorsun sen bir halifesin verdiği cevap düşündürücü: Oğlum kendimi beğenir gibi oldum, ondan bu çuvalı sırtladım diyor.
Şimdi dünyadaki bütün pedagogları toplasanız bu durumu yorumlayın, deseniz acaba nasıl yorumlarlar?
Cidden merak ediyorum.
Halkıyla iletişim için gerektiğinde nefsini ayaklar altına alıp anlamlı ilişkiler sergileyen rol modellere rastlayabilir miyiz acaba?
Toplumsal ilişkilerde resmiyete dayalı ilişkiler sergileyen ve onlara tepeden bakan yöneticilerin halkla sağlıklı iletişim kurması düşünülemez.
Sağlıklı iletişimin temeli Batılı filozof Mak webere göre: Anlamaktır.
Bunun yolu da elbette toplumsal ilişkilerin sağlıklı yönetilmesidir.
Toplumlaaralarına geçilmez engeller koyan bireylerin yönetici olarak atanması da ayrı bir garabet…
Anlamlı bir iletişim için dişini değil, marifetini gösteren bireylerimizin çoğalması temennisi ile.