Sinema toplumsal tanıklıktır. Gözlemleneni ve yineleneni yönetmenin gözüyle yeniden yakalar. Sinemanın ufku bir kültürün ve o kültüre ait toplumların bilinçdışıdır. Kültürü bilinçdışından bilince getiren yönetmenler vardır: Onlar içinde yaşadığı toplumun sorunları, sevinçleri ve çatışmalarının çocuğudur. Sinema, yineleme gücünü kullanarak kültürün bilinçdışının ürettiklerini biz izleyicilere aktaran, güneşe çıplak gözle bakan toplumun bilincine sunar.
Ardahanlı genç yönetmen Selçuk Yıldız’ın kısa film olarak sinemaya aktardığı Anadolu’nun çok fazla bilinmeyen bir kültürünü aktardığı filmi Tay’ı izleme fırsatı bulunca bu yazıyı kaleme almaya karar verdim. Tay’ın anlamını biraz araştırınca Anadolu’da ilk doğan erkek çocuklarına verilen isim olduğunu öğrendim. İlk erkek çocuklarına Tay ismi verilmesinin nedeni, aileye bolluk ve bereket getirdiğine inanılmasındandır. Sözlüğe baktığımda eski Türkçede: “Anne tarafından akraba” anlamında kullanılmaktadır. Ne kadar ilginç kültür mozaiğine sahip zengin bir ülkeyiz dedim kendi kendime…Belki de binlerce yıllık bir gelenektir ilk erkek çocuklarına bu isim verme geleneği…
Unutulmaya yüz tutan kültürel özelliklerimizi ya da yukarıda değindiğim gibi bilinçdışımıza attığımız ve unutulmaya yüz tutmuş kültürel bir geleneği yineleyerek bizlere hatırlattığı için Selçuk Yıldız teşekkürü hak ediyor.
Tay’ın ana konusundan kısaca söz etmem gerekirse; metropole zorunlu olarak gelmiş iki erkek kardeşin hayata tutunmada yaşadıkları dramı ele alıyor. Metropole gelen ve çocuğu olmayan bir aile sokaklarda yaşayan hamile bir kadının bebeğini daha doğurmadan önce evlatlık vermesiyle başlar. İlerleyen sekanslarda ailenin iki çocuğu daha olur. Metropolde bu tarz dramlarla sık karşılaşıyoruz. Karşılaştığımız bu dramlara bir nebzede ışık tutan Tay filmini izlemenizi öneririm.
Bu arada unutmadan Yıldız’ın yeni film projesi “Boyacı” adlı filmini de sabırsızlıkla izlemeyi umut ediyorum. Sinema ile kültürel yaşamı ve çevremizde gözlemlediğimiz dramları deneyimlememiz için hayatların filmlere aktarılması kültürel bir kütüphane arşivi için çok çok önemlidir.